Điểm giống và khác nhau giữa HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000

HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 đều là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được áp dụng trong các cơ sở, doanh nghiệp thực phẩm để đảm bảo sản phẩm thực phẩm an toàn. Vậy HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 có điểm giống – khác nhau như thế nào? Doanh nghiệp nên áp dụng hệ thống quản lý nào cho phù hợp?

Điểm giống và khác nhau giữa HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000
HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 đều là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được áp dụng trong các cơ sở, doanh nghiệp thực phẩm để đảm bảo sản phẩm thực phẩm an toàn. Vậy HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 có điểm giống – khác nhau như thế nào? Doanh nghiệp nên áp dụng hệ thống quản lý nào cho phù hợp?
Để so sánh điểm giống và khác nhau giữa các hệ thống quản lý này, trước hết cầu làm rõ khái niệm HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000.
HACCP: Là tên viết tắt của Hazard Analysis and Critical Control Points - Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn. Dựa trên việc phân tích và kiểm soát các mối nguy trong quá trình sản xuất, chế biến để đưa ra các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát các mối nguy hình thành trong quá trình sản xuất và chế biến thực phẩm.
ISO 22000: Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm – Yêu cầu đối với các tổ chức trong chuỗi thực phẩm (Food safety management systems – Requirements for any organization in the food chain) là tiêu chuẩn do tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO xây dựng áp dụng cho tất cả các loại hình tổ chức, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong chuỗi cung ứng.
FSSC 22000: Là sự kết hợp hai tiêu chuẩn ISO 22000 và PAS 220 + các yêu cầu bổ sung (ISO/TS 22002). Khi một cơ sở thực hiện các quy trình đáp ứng tất cả các yêu cầu của tiêu chuẩn, tổ chức có thể được chứng nhận FSSC 22000. Chương trình chứng nhận được quản lý bởi Tổ chức chứng nhận An toàn Thực phẩm.
So sánh giữa HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000
Điểm tương đồng

Mục đích sử dụng: HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 đều giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt các mối nguy từ khâu nguyên liệu, chế biến, sản xuất đến tiêu thụ. Từ đó, đảm bảo người tiêu dùng được sử dụng những thực phẩm chất lượng và an toàn cho sức khỏe.
Đối tượng áp dụng: Tất cả các doanh nghiệp thuộc chuỗi cung ứng thực phẩm. Bao gồm từ các cơ sở nuôi trồng, đánh bắt tới sản xuất, chế biến và các dịch vụ về thực phẩm.
Miễn giảm thủ tục:
- Đơn vị có chứng nhận HACCP, ISO 22000 hoặc FSSC 22000 có thể thay thế giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (theo NĐ 15/2018-CP).
- Đối với cơ sở sản xuất thức chăn nuôi đã được cấp giấy chứng nhận Hệ thống quản lý chất lượng (ISO), Phân tích nguy cơ và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP) thì tần suất đánh giá giám sát duy trì điều kiện sản xuất TACN giảm từ 24 tháng/lần còn 36 tháng/lần.
Nguyên tắc áp dụng: Về cơ bản, khi áp dụng 3 hệ thống quản lý này đều dựa trên 7 nguyên tắc về kiểm soát các mối nguy trong quá trình sản xuất thực phẩm được Ủy ban CODEX quy định.
Phương pháp thực hiện: Việc áp dụng HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 bắt buộc phải có các điều kiện và các chương trình tiên quyết như: cơ sở vật chất, trang thiết bị, đào tạo cán bộ, dọn dẹp và vệ sinh, sự bảo trì, đánh giá nhà cung cấp, kiểm soát hóa chất, quản lý chất thải, người diệt sâu bọ, lưu trữ và vận chuyển, thủ tục thu hồi sản phẩm, dán nhãn, thủ tục mua hàng… Mục đích là để hạn chế tối đa các mối nguy có thể ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.
Thời gian hiệu lực: Chứng chỉ chứng nhận của cả 3 hệ thống này đều có hiệu lực trong vòng 3 năm.

Điểm khác biệt
So sánh HACCP, ISO 22000 và FSSC 22000 khác biệt ở các tiêu chí:

Tiêu chí	HACCP	ISO 22000	FSSC 22000
Nội dung	Điều kiện tiên quyết, chương trình tiên quyết và HACCP	Điều kiện tiên quyết, chương trình tiên quyết, HACCP và các yêu cầu của hệ thống quản lý ( Nhận diện bối cảnh, cam kết lãnh đạo, quản lý rủi ro,….).	Chương trình tiên quyết (PRP), Yêu cầu tiên quyết - ISO 22000, Yêu cầu tiên quyết - FSSC 22000. FSSC 22000 bao gồm các hướng dẫn, kế hoạch và yêu cầu đối với việc đánh giá và chứng nhận Hệ thống Quản lý An toàn Thực phẩm (FSMS – Food safety management system) hoặc Hệ thống Quản lý Chất lượng.
Yêu cầu	Yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt những quy định pháp lý về vấn đề an toàn thực phẩm cấp quốc gia và quốc tế nhằm đảm bảo thực phẩm sản xuất ra an toàn với người tiêu dụng.	Yêu cầu không nhiều và cứng nhắc như FSSC 22000. Đó cũng là lý do mà ISO 22000 được áp dụng phổ biến hơn.	Yêu cầu rộng và gắt gao hơn ISO 22000 nên để đạt được chứng nhận FSSC 22000 đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư nhiều thời gian, công sức và chi phí hơn so với chứng nhận ISO 22000
Hệ thống tài liệu	Tài liệu của HACCP được trình bày dưới dạng văn bản pháp quy về hệ thống an toàn thực phẩm.	Tài liệu của tiêu chuẩn ISO 22000 là thông tin được trình bày dưới dạng văn bản. Thông thường sẽ bao gồm những biểu mẫu, quy trình, chính sách, danh sách kiểm tra, hướng dẫn, đánh giá…	Bao gồm tài liệu của ISO 22000 cùng chương trình tiên quyết nên tiêu chuẩn này cần nhiều thời gian xây dựng hơn
Vai trò	HACCP là hệ thống an toàn thực phẩm	ISO 22000 là tiêu chuẩn hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.	FSSC 22000 là một tiêu chuẩn dùng để chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS).
Nguồn gốc	Được hình thành bởi công ty Pillsbury.	Được phát triển và ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế nên có hiệu lực trên toàn thế giới.	Được phát triển bởi Hiệp hội Chứng nhận an toàn thực phẩm thông qua việc kết hợp hai tiêu chuẩn ISO 22000 và ISO/TS 22002 (trước đây là PAS 220 + các yêu cầu bổ sung). FSSC 22000 được công nhận bởi tổ chức GFSI (Global Food Safety Initiative - Sáng kiến An toàn Thực phẩm toàn cầu) và được áp dụng trên toàn thế giới.
Mục đích hướng đến	Tập trung chủ yếu vào các vấn đề liên quan đến mối nguy an toàn thực phẩm.	Phân tích và quản lý tất cả các yếu tố có thể ảnh hưởng tới việc sản xuất thực phẩm an toàn của doanh nghiệp	Mục đích lớn nhất của FSSC 22000 là hướng tới việc đảm bảo cho các doanh nghiệp thực phẩm có đủ khả năng kiểm soát được mọi mối nguy...
Cách tiếp cận	Tiếp cận dựa trên mối nguy về an toàn thực phẩm	Tiếp cận dựa trên quá trình và chu trình PDCA	Tiếp cận có hệ thống, dựa trên rủi ro, cung cấp cho các tổ chức có con đường rõ ràng để đạt được chứng nhận.
Phạm vi hoạt động	Các tổ chức nằm trong chuỗi thực phẩm từ khâu ban đầu đến người tiêu dùng cuối cùng (chủ yếu cho hoạt động sản xuất, cung cấp thực phẩm) và phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.	Phạm vi áp dụng rộng, có thể áp dụng cho tất cả các tổ chức trực tiếp hoặc gián tiếp hoạt động trong chuỗi thực phẩm (bao gồm cả các ngành phụ trợ như dịch vụ vệ sinh, sản xuất thiết bị thực phẩm,….).	Phạm vi áp dụng bao gồm: nông nghiệp, các sản phẩm động vật dễ hỏng, chế biến thực phẩm, sản xuất thức ăn, thành phần thực phẩm và sản xuất vật liệu đóng gói thực phẩm.
Tổ chức công nhận	Tổ chức bên thứ 3 đã đăng ký hoạt động chứng nhận tại Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng - Bộ KHCN.	Các tổ chức công nhận bên thứ 3 được chỉ định nhưng không được GFSI công nhận.	Được GFSI – Tổ chức sáng kiến an toàn thực phẩm toàn cầu công nhận.
Sự ưa chuộng trên Thế giới	Được các nước châu Âu, Mỹ ưa chuộng hơn ISO 22000	Được các nước trong khu vực châu Á ưa chuộng hơn HACCP.	Có lợi thế hơn khi cung cấp sản phẩm vào các chuỗi siêu thị lớn trên thế giới và dễ dàng đạt các yêu cầu xuất khẩu. Được các nước châu Âu và Mỹ ưa chuộng.

Từ so sánh trên, doanh nghiệp có thể lựa chọn áp dụng một trong ba hệ thống là HACCP, ISO 22000 hoặc FSSC 22000 đều được, bởi theo Khoản k, Điều 12, Chương 5 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, “Cơ sở đã được cấp một trong các Giấy chứng nhận: Thực hành sản xuất tốt (GMP), Hệ thống phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn (HACCP), Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000, Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế (IFS), Tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm (BRC), Chứng nhận hệ thống an toàn thực phẩm (FSSC 22000) hoặc tương đương còn hiệu lực” không thuộc diện cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.
Tùy vào mô hình hoạt động, mục đích phát triển, đối tượng khách hàng,… doanh nghiệp có thể liên hệ đến chúng tôi để được tư vấn tốt nhất.

Tác giả bài viết: Văn phòng KIS